ልግድ እክካ-እክባ ዒል ቛሕ ሰምድ ገበርሳዂ አኽላ። ሺራዂ ወክትዲ ደባነትዲ (ሰላምድ) ይማም ጣፍሕዲ ፋሃም እክካ-እክባዲ ጀረባዂ ግን። መሱን ጃቢተዉል ደዉ ይሮ ወክትዲ ፈረገዉሲ ባርዱ ትከየዉስኻ ዳበርድሩ ገበርሳዂ ዳበርና (civilisation) ግን።
እክካ-እክባ ዳብርዶ ሰልፈድ ጀረብዳዂሉ ደባነት (pacification) ኮሊሩዂ ግን። ደባነት ሓቕ ግን፣ ደባነት ኣዳምዲ ፈጠርስረሪ ግን ደኣም ልግድል ብሕቶትል ጓኽ መግሃፍድ ብሪልድ ድደቲ። ኣዳም ገሀፍሳዂ ኮድሮ ዩ ኤሪዉሲ ዓመጨኩ። ንድኻ መግ(ጥረር) ብሪል ነገሰኩ። ወረቢል እንሽኽዲ ዕግርግዲ ቱዎክ። ደባን ሻኽጋዂ እክካ-እክባ ባሪ ለገድሮኽር ዳብርዶኽር ጃቢቶ ሻኸዉስኽር እክብሮ ቐደረላ። ይና ኮሊትል ኣኽን ይና ኣግዋርዲ ደባነት ድድሮና ወክት እሲቲ። እና ደኮዉ ሊኽ ኤመሪል ደባነትቲ ጀረቢኖ ገምግናዂ ኩልኩሊባ፣ ፊግናዂ ድንጋ፣ ኡጉኖው ብርዲ ወክቲ ሺብሮ ዱጉሮው ኣኽላ።
ግናዩሲ ደንቢር ግልጭ ይኖ ቋልነን፣ ይና ኤንንትት እንሽኽልድ እግሩኑ ደባነቲት (ሰላምቲ) ጀረቡኑ እና ወረባ ብሊናዂል ጋእ ይነት ድግም ይና ሙርቑዂ ሓብረኩና። ደባነቲት ንር መንፋዓሲ ኤርኤዉ ኣኽንነዲን ና እክካ-እክበስ ለሓምድድኖ ገሪ ወክት አድኹሎም። ደባንቲር ሰርጎ ኮዶ ሓቅዲ ፍትሕዲ ኣኸት ኤርኡኑ እርግኑዂ። ኒስር ጃቢስኖ ቋልኖ ለጛ ሓዳሩዉድ ነበክል ኣኽን፣ ዓልያትልድር እምነትልድር ብረድር ጨገም ኤርስጚን ስርዕ እሲነ ማእኮት ቱኖ ወረበስ ደባነትት ክሰው ና ወከቱ ኣፍታሓት ሰጘግኩሎም። ዕምጭ ሓደረንኻ ደባን መታን ናዉ እንከለነሪ ናቑረት ኡኖ ና ደባነቲት ሓቖፉኑ ድኒዂ። ና ዓገል በሀር እርጊነዲን ደባነቲት ብርድር ብረድር ነደቅኑኹላ። ጂጊስቱኑ ሞላድ ብሊኒዂ ጅልል ፍንጢረሩ ግን የነኩ። ይግር ናልድ እዃርስናኽር ኣኽንነዲን ይና ነበክል ገብራ ይስታዂ ሻኽኒ። ይን ይና ገን፣ ይና ብራ፣ ይና ወረባ፣ ይና ቤትክስታንዲ መስግዲ ላዂ ግን። እና ይን ይነዉ እምን ኣኸት ክኻንሊ ኡዉሰዉ ሰራናትሲ ሺብነን መስከረኩሎም። እና ናን ሀደግኑ ግጅነዉሲ ኳሪ ለብ (ምዕራባዉያን) ከዉታት ጋእ ይድኖ ውሪካ እንሽኽዲ ጅርበዲሲ ጋእ ይነት ና ድግምል ቋልኖሉ ቀደርነኩን። እና እድንያ ቂሾት ኣኽሮ ህብራ ወክትሊ ኮዶ ብሊናርሲ ሽቡዉድኖሉ ሻኽኒ። ፍትሕድር ኤምርድር ሕሳንድር እዳንድኖሉ ህንበኩና። ባሕስነዲ ፋሀምዲ ክድመዲ እክብስነዲ ጀረብደኩና። እክካ-እክባ ዲባ ኔስ እሲኖሉ ግን ኒ ነፍዓዂና። እክክ-እክባ ናትካ ነበካ ግን። ይና ክኺንስኽር ይና ሓዋንስኽር እክባዂ፣ ይና ጃብረስር ይና ደንበረስ ላሓምዳዂ ናትክድ እኩላ ጋእ ያዂና ልጝን ግን። ኣጭጉም ይነዉሲ ጋብናዂ ጭጉማንሲ ካብናዂ ግን። ጨገምዲ ሓጎጭ ጎጭዲ ኣዳምዲ ህንበዉ ሓወጨን ከደን ፍጊ ዲብል ገሞ ሽማግሌሲ ቋልሶ ብሕል ብሕልድ እንክስትሮ ሻኲ። ውረድ ይነት ዋኺሲሰዉ እክክ-እክባ መንፍዒት ኤወይሲ ኣኽሮ ሻኽላ። ዲያስፖራ ዲበስ ናዉክ ተክለብንንሉ።
እና ሙቑላ ህ.ግ.ደ.ፍ. ኒ ሓድ ኣኽሮ ሱኲሮ ህንባዂ ኣውካተል፣ ኣከክ-ኤረሪሰኒል (Mass-Midia) ገሪዉ ትክየዊዲ በዳናንዲ ዋስነኲጝር ነበብድነኩጝር እንኲንዂን። ትክያዃ ንዳግል ኮቶሉ እንጠርሰላ፣ በዳናስኻ ይና ላሕመስ ለኸንድጊ ይና ግናቲተላ ስር ፈስጊ ኤረሚኖሉ መታን ናልድ እቑቱ ሀደግኖ ግን። ናዉኻ ኩ ዓቕምዲ ናን ህንብና ወክትዲ ፈረገዉ ሽንክራታት ጉድረክ ጋብና እከክ-እክበስ ሓኾር ሹዂዳ ኣኾ ህንበዉ ግን። ናልድ ገለ ኩ ዓሌትሲ ክብስረ ኤሪ ዓሌትሲ ቓበብነዲ ሽጉድነዲ፣ ኩ እምነትሲ ክብስረ ኤሪዊ እምነታትሲ ዓምቕድነዲ ግን። ኮዶ ና ናይል ለመለም የውሲ ባረይነዲ ጃኽነዲ፣ በሀርድኻ ኮሊት ኤሪዉድ ደኲስሮ ኡቶ ገነዉ ድግምሲ ሓደስሮ ጋብና ግን። ይን ብሊን ይና ቛለስ ዳበርድኖ ይና ማእኮት ፍትሕሲ ክብ ሲኖ ነበብና ኮድረክ ነበብና ክንቲኖ ህንበኩና። መኣዲታት ክኒሩ ኮዶ ይና መሀርሰዉድ (ክኒስኽር ተሞክሩስኽር) ሱኩስነክ ዳበርደዉልና ቁልሕ ይንን። ህንቡንትክ እና ሹዂዳት ኔን ይና ኮሊትል ኤዋኸ እንትኹን የዉኻ ነበብድነን ግን ይን ኤርእኖሎም ቀደርናዂ።
ጣልያኒ ጃብ ወረባ ብሊናዂል ሻናርዲ እኽርኺር ሓሸምድነዲ ኤወት ቋልናዂሰና ይነክልል እን እክክ-እክበስ ብርዲ ስኸዲሲ ሰፈጥኖሉ እርግንነዲን ይና ጂዊል ደባን ነገሶ እርጉዂ። እና ናን ኤርትርያ ይስረሪትል ላዂክ ኮዶ ኒ ወረቢል ኒ ከዉዲ ንብረዲት ሓከሙ ዲዪዂ። ጂብናር (colonization) ይና ኮሊትል ቱወሰና ከዉታትሲ ና ላሕመስ ዳሕ ሲሮ ንኻ ገንጆ ክሮ እና ሹኹዳ ዓልያትዲ እምነዲት ጎስጓስድ ይና ነበክል ዳሕ ሲሮ ተርሲዂ። ጀበረት (ናጽነት) ደንቢ ኔን ድድዶ ደባነት ነገስሮ ናዉክ ጨብርናዂ እርጉዂ። ደኣም ይና ነበክል ትብቶ ለገዳዂ ህ.ግ.ደ.ፍ. ስልጠሲ እከክድ ደኩሶ ኡጊን ንኽር እና ሹዂዳታት ኔስ ዱኩርቶ መንደርተኩ እንኩዂ። ወክት ኒል ለብሮ ሰንደልደል ያዂ ኣኽነዲንኻ፣ ኒ ግለድድ (ሃሱሳት) እሰ እክካ-ኤረርስኒል እንበርበረኩሎም እንኩዂ። ይነልድር ቦሎቲካ ረኤይ ሻዂን ዮ ጓዂክ ኒ ጀረባዂ ማእኮትሲ ከወል ዳሕ ሲሮ ናይ ሻኩ። ደኣም ናይ ኒዂ ግንዲ አሪውዱዂሲ ደኳዂ ኣኽሮ ሻኽላ። ቦሎቲካ እሰዉ ደባንዲ ክብርዲ ከወዉ መታን ግን። ቦሎቲካ እሰኩን ያዂ ደባነቲት ኣኽን ክብርሲ እክካ-እክቢልድ ዲሂሳዂ ኣከን ንኽር ጎታ ግን። ኒን ደዉይሮ ፈሀምድ ለመለም ይስትሮ ሻኲ። ክብር ኣዳምሩዂሲ ክሱሰንኻ ኡሰዉሲ ዓመጫኹሲ ወጋህ ይንን።
እና ናን ህብናዂ ጨገምል ጋእ ሰዉና ኢሳይስዲ ኒ ጨር ዲር ዕምጭ ግን። ይና ኣባይ ህግደፍ ግን። ኒስ ፈጠኖ ተጝ ስነ ለመለም ዩኖ ህንበኩና። ውረድ ኤዉዲ ለመለም ይነት ኤርአግነን ዓዉቲትኖ ኣኽኒ። ናውክ ከውታት ኤሪትሪዉ ዕሙጫን ግን። ኮዶ ኮሊቑር ላዂክ ኒ ጀረባዂ ደርብድ ለመለምል የኩ እንኩዂ። ናዉክ ኤርትረትል ደባነት ነግስድኖ ለመለም ይናኽርኽ እኺርኺርሲ ከበርድኖ ላ ዲባ ናትካዂ ነበካ ዋኒሮና ሻኹዂ። ብሊን እና ነበካ ዲብል ሓበርሲኖ ኣከን ይና እክባ ዓከከን ግን። እማ ብራ ብሊናዂድ ትክዲ ናይዲ ሓሰባዂክ እክብስሮ ሻዂዂ። ይና እክብስነን እማ ሰልሕኖ ከደምነን ኤዋዂዲ ሱቛዂዲት ኤርትረድ ላሓምኖ ቀድርር ሻኽንዂን። ይና እክል እክብስንነዲን ይና ብሊናርሲ ኣኽን ይና ክብርሲ ይነል ጋእ ሲኒኹሉ። ናን ይና ናንትተል ህንበኩ። ድግም ይናዂሲ ሽኻርድንን።
ላ እክካ-እክባ ለገዱዂ ዳበሩኹ ይስሮ ኣከን ኒ ነብክልር ኒ ኣጉዋርድኽር ደባንድ መንደርተጝን ግን። ናይዲ ፍትሕዲ እንጋዂ ደባጝር ሻኽላ። ደባን ሻኽጓዂ ኒትክ ሻኽላ። እማ ይና ደባነቲት ኤርኖ ይና ላሕመስ ተርርድኖ ለመለም ይኖ ይና ዋጅብ ግን። እከካ-እክባ ቂርዲ ገርክዲ ተርሄትድ ከደምረንሉ ግን ኒ ለገዳዂዲ ኒ ዳበራዂዲ። እና ዕማም ኒስ ንኪ ደበልትኖ እስነንሉ ኤመሪ ፈርሕድሮና ግን።
ኮሮና (covid-19) የናዂ ዓሰሳዂ ሽኲዳ እድንየስ ተልብዖ ህንባ ወከትል ከተብነኩን እንኩንዂን።ናውክ ልጝሊ ከለብሳ፣ ናትትሲ እንቓራ፣ ኣዳምትልድ ሜሮታት ሺራ፣ ቑንበዲ ኤብዲድት ወደድብ እሳ፣ ዩኖ ሞኾኾናዂ ሲ ቃበብ ግኒ ግብርሊ እርግስንን። ሪሕ ይናዂስኽር ሪሕ ኤሪዉዂስኽር ተከዉንን። ናትክ ዓፍየት ተምኔትነኩንኩም እና ሹዂደድ ክረዉስኻ ገነት ብድናድ፣ ና ከዉስኻ ዳሕና ብርናዉ፣ ሹዂሽቶ ህንበዉስኻ ኤሸሾ ዓፍየት ኡዉናት፣ ከብትነ ህንብናኽርስኻ ይነልድ ሺሽድኒት፣ ይነኩንኩም። ወክት ኒስ ደኩኖ እኽርኺር ካቢኖ ይና ዋጅብ ግን እማ ሓየምግኒን። ኒትግልድኻ ኮል ህንበው ሲ ሓሰብንን። ና መናብረትሲ ኤርእጋዂ እላ። ይና ደር ደርብድ ይና ካበነስ ፈስንን፣ ይኖ ፋነይነንኩም ሻናሩዂ ግን።
ላዂ ግርጋ ግንቦት ሸቓሎር ባሕሮ ግን። ሻቓላይ ኒ ስድቕሲ ከፈልስሮ ብሪልኽር ደባንዲ ናይዲ ነገስሮ ገሪ ለመለም እሰዂ ግን። እና ናን ኳሪ ለብል ክብር ሸቓሎሩዂ ይጝር ነፍዕስነዉ ና ለመለምድ እንተዉ ግን። ይግር ይና ኮሊቲል መንተልሶና ህንባዂ ይና ናይሲ ወንተስኖ ኣከን ለመለም ንኻ ኤሪ ደርብ እላ። ላዂ ግንቦቲ ይና ኮል ፍትሕ ጀበራዂል ኣብዓልድኖላ ይና ለመለምሲ ተብድንን።
ኪዳ ባዓላት ፋጂኺው ክርስትያንድ ኪዳ ሮማድን እስላምድ እሲሮና ይና ኮሊስኻ ደባነት ገምድሮኖ ተምኔትናኽር፣ ለመለም የንቱታት ሆደሩ እንተሻን።
ደባን ኤሪትሪ እከክድ እኽኒ፣ ይና ኣባይኻ ኒ ዳኤም ኣኺኒ!!!
ፍዳታታት ይነዉ ከበርናዉር ና ፈለኻ ደባን ኣኽንኽር!!
ፋሪዕ እክባ ሙርቛ ብሊነሪ /ሆደ/Friday, 1 May, 2020